„Okrągły stół przedstawicieli branży motoryzacyjnej w Polsce” sprawozdanie z debaty

20 maja br. odbyło się spotkanie on-line - okrągły stół branży motoryzacyjnej w Polsce, zorganizowane przez Impact oraz Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego. Punktem wyjścia do dyskusji był list podpisany przez szefów organizacji motoryzacyjnych Polski, Czech, Węgier i Słowacji skierowany do rządów krajów V4 i organów UE.  

Do okrągłego stołu „zasiedli” przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju oraz Ministerstwa Finansów, szefowie największych krajowych organizacji motoryzacyjnych;  przedsiębiorcy - przedstawiciele motoryzacyjnych zakładów zlokalizowanych w Polsce i regionie V4 oraz reprezentanci urzędów i instytucji kluczowych dla funkcjonowania sektora motoryzacyjnego w Polsce.

Dyskusję poprzedziła krótka prezentacja na temat bieżącej sytuacji na rynku motoryzacyjnym. Według przedstawionych danych, rejestracje nowych samochodów w kwietniu spadły prawie o 70 proc., a nieoficjalna prognoza na maj mówi o ponad 60-proc. spadku. Niestety, taka sytuacja ma miejsce w przypadku wszystkich segmentów pojazdów.

Chociaż tarcze antykryzysowe i programy pomocowe pomogły branży utrzymać płynność, jednak branża wciąż oczekuje od rządu rozwiązań systemowych i skutecznych mechanizmów ułatwiających motoryzacji szybkie wyjście z kryzysu.

Podczas dyskusji została sformułowana lista najważniejszych  postulatów, które powinny być niezwłocznie zrealizowane, żeby rozpocząć proces minimalizowania zaistniałych już skutków kryzysu. Sformułowano również propozycje rozwiązań, które będą w stanie zachować płynność funkcjonowania tysięcy firm i zakładów przy jednoczesnym utrzymaniu zatrudnienia. Poniżej przedstawiamy  najistotniejsze problemy sygnalizowane w trakcie debaty.

• Jak podkreślili w toku dyskusji wszyscy szefowie największych zakładów motoryzacyjnych, produkcja w pełnym wymiarze może zostać uruchomiona wyłącznie pod warunkiem przywrócenia popytu na pojazdy na krajowym i europejskim rynku. Niestety, obecny kryzys doprowadził do spadku zakupów nowych pojazdów o średnio 70 proc. a w konsekwencji - wstrzymania produkcji w wielu zakładach oraz ograniczenia eksportu samochodów, części i podzespołów.
• Odbudowa popytu na wszystkich europejskich rynkach jest możliwa wyłącznie poprzez wdrożenie systemu wsparcia zakupów wszystkich rodzajów nowych pojazdów przez rządy krajów europejskich. Tylko jak najszybsza pomoc systemowa, ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów niskoemisyjnych może przyczynić się do przywrócenia  na rynkach motoryzacyjnych sytuacji sprzed kryzysu COVID-19. Wskazano, że  bezpośrednie wsparcie sprzedaży nowych pojazdów skierowane do ostatecznego klienta będzie najlepszym bodźcem zakupowym odbudowującym popyt.
• Przemysł motoryzacyjny, który generuje rocznie ok. 10 miliardów przychodów z tytułu CIT, PIT, VAT czy akcyzy stanowi jedną z kluczowych gałęzi krajowej gospodarki. Jest też

dziedziną silnie powiązaną z innymi rynkami europejskimi i uzależnioną od funkcjonowania paneuropejskich łańcuchów dostaw.

• Dużym problemem w sytuacji trwającego kryzysu jest brak możliwości wprowadzania elastycznego czasu pracy w fabrykach motoryzacyjnych, co często przyczynia się do konieczności redukcji zatrudnienia w okresach przymusowego przestoju.

• Sektor produkcyjny, który jest jedną z najbardziej rozwiniętych i nowoczesnych dziedzin gospodarki powinien zostać objęty szeregiem ulg w obszarze R&D – w tym na automatyzację i robotyzację produkcji, co w perspektywie przełoży się na utrzymanie zatrudnienia i zwiększenie konkurencyjności sektora. Nie bez znaczenia pozostają tu inwestycje w rozwój najnowszych technologii  i napędów niskoemisyjnych przyczyniających się do obniżania emisyjności transportu.

• W kwestiach funkcjonowania rynku samochodów w Polsce podkreślono, że niezbędne są zmiany systemowe w dotychczasowym systemie opodatkowania pojazdów, ale też zmiany doraźne - w tym np. czasowa możliwość odliczenia 100% podatku VAT od pojazdów osobowych kupowanych w ciągu najbliższego np. pół roku przez firmy.

• Zwrócono uwagę, że wobec faktu, iż zakupy do firm stanowią ¾ rynku nowych pojazdów, potrzebne są mechanizmy wsparcia dofinansowania oraz uproszczenia procedur leasingu i najmu pojazdów oraz ujednolicenie procedur rejestracji pojazdów w wydziałach komunikacji   terenie całego kraju.

• Z punktu widzenia restartu rynku, pomocne mogą okazać się również czasowe ułatwienia w homologacji części i pojazdów oraz ułatwienia we wprowadzaniu na rynek pojazdów z końcowej partii produkcji.

• O ile Polska jest europejskim liderem w produkcji i eksporcie autobusów – obecna sytuacja bardzo poważnie nadszarpnęła jej dotychczasową pozycję. Przymusowy przestój tysięcy firm przewozowych i obawy pasażerów przed korzystaniem ze środków zbiorowego transportu sprawiły, że transport pasażerski - miejski i turystyczny w dalszym ciągu pozostaje najbardziej ograniczony skutkami ogłoszonej pandemii.

• Równie źle przedstawia się sytuacja na rynku pojazdów ciężarowych. Krajowe firmy transportowe, dzięki którym Polska utrzymuje czołową pozycję w przewozach międzynarodowych, mogą niebawem  zostać zasilone używanymi ciężarówkami z rynków europejskich, na których rządy już wprowadziły systemy dopłat do wymiany taboru. W tym świetle producenci pojazdów ciężarowych i autobusów w Polsce zdecydowanie podkreślili konieczność wsparcia systemu zakupu nowych, ale też używanych pojazdów tego rodzaju spełniających najnowsze normy czystości spalin, by chronić krajową produkcję i środowisko zagrożone zalewem wyeksploatowanych ciężarówek i autobusów.

• Zwrócono uwagę, że dzięki utrzymaniu możliwości funkcjonowania sieci sprzedaży i serwisowych w trakcie pandemii,  sprzedaż została utrzymana. Jednakże przy braku szybkiego programu restartu gospodarki i branży – wiele dealerstw będzie decydować się na ograniczenie zatrudnienia lub nawet zamknięcie.

Wszyscy przedsiębiorcy podziękowali za wprowadzenie tarcz antykryzysowych i ulg, z których zakłady produkcyjne skorzystały w dużym stopniu. Również przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Ministerstwa Finansów podkreślili dotychczasową pomoc i zadeklarowali dalsze wsparcie. Pan Krzysztof Mazur, wiceminister w Ministerstwie Rozwoju zaznaczył, że branża motoryzacyjna w Polsce powiązana jest silnie z unijnym ekosystemem producentów i dostawców. Stąd, część rozwiązań będzie miała paneuropejski charakter.

Podkreślił, że rząd wsłuchuje się w  postulaty biznesu i przygotowuje wprowadzenie rozwiązań skrojonych dla poszczególnych branż, które sprawdzą się nie tylko "na już", ale  na dekady.

Według szacunków Jana Sarnowskiego, wiceministra finansów, w przypadku sprzedawców i producentów motoryzacyjnych państwo musi aktywnie włączyć się w rolę wspierającego ich odbudowę, bo dochody z sektora motoryzacyjnego stanową istotny zastrzyk dla budżetu na poziomie 10 mld zł rocznie. Przedstawiciel Ministerstwa Finansów  poinformował, że ostateczne propozycje dla branży powstaną przy ścisłej kooperacji z jej przedstawicielami w toku bezpośrednich rozmów.

Dla wszystkich uczestników spotkanie stanowiło niezwykle istotną platformę wymiany opinii w kontekście trwającego kryzysu wywołanego pandemią COVID 19, przez który branża motoryzacyjna została dotknięta w szczególnie bolesny sposób.

Motoryzacyjny okrągły  stół rozpoczął cykl rozmów o zmieniającej się rzeczywistości społecznej i gospodarczej, których kolejnym etapem będzie Impact re:action 2020 connected by Krakow, wydarzenie online, które  rozpocznie się  3 czerwca.